Cây gió bầu là cây gì? Cách nhận biết cây gió bầu trầm hương

4.7/5 - (15 bình chọn)

Cây gió bầu là cây gì? Cây gió bầu hay cây dó bầu là loại cây giống tạo ra trầm hương quý hiếm hiện nay. Đặc điểm cây dó bầu là gì? Cách tạo trầm hương từ cây gió bầu? Cùng Thiên Mộc Hương đi tìm câu trả lời trong bài viết này nhé.

Cây gió bầu là cây gì?

Cây gió bầu (hay cây dó bầu) thuộc 1 chi thực vật thuộc họ Trầm (Aquilaria) gồm 21 loại sống rất dễ trồng và thích hợp với các khu vực có khí hậu nhiệt đới gió mùa. Cây gió bầu được biết đến là cây giống tạo ra trầm hương, khi bị tác động cây dó bầu tiết ra một chất nhựa sẫm có mùi thơm và tạo ra trầm hương – một loại gỗ rất quý hiếm.

Cây gió bầu bị thương tạo ra trầm hương
Cây gió bầu bị thương tạo ra trầm hương

Cây dó bầu còn được gọi là cây trầm hương vì có khả năng tạo trầm trong điều kiện đặc biệt, trong quá trình phát triển gặp mưa bão hay các tác nhân ngoài tự nhiên làm thân cây bị thương, cây bị nhiễm một loại nấm mốc và tiết ra 1 chất nhựa thơm để kháng lại sự tấn công này. Qua hàng chục, trăm năm mà chất nhựa này tạo thành trầm hương.

vườn cây gió bầu
Vườn cây dó bầu 5 năm tuổi

Cây dó bầu nếu trồng trong điều kiện bình thường là loại cây không có giá trị nhiều, gỗ mềm nên không thể sử dụng làm củi hoặc đồ nội thất, đó cũng là lý do nhiều người dân đổ xô đi trồng dó bầu bị vỡ mộng tiền tỷ.

Phân loại trong khoa học:

Giới Plantae
Bộ Malvales
Họ Thymelaeaceae
Phân họ Thymelaeoideae
Tông Aquilarieae
Chi Aquilaria

Theo thống kê, hiện có khoảng hơn 25 loại cây dó nhưng chỉ có khoảng 19 loại tạo được trầm hương:

  1. Aquilaria grandiflora Bth Trung Quốc
  2. A.sinensis Merr (A.chinesis) Trung Quốc
  3. A.yunnanensis.S.C.Huang Trung Quốc
  4. A.beccariana Van Tiegh Malaysia, Indonesia
  5. A.microcarpa Baill Malaysia, Indonesia
  6. A.hirta Ridl Malaysia, Indonesia, Singapore
  7. A.rostrata Ridl Malaysia
  8. A.subintegra Ding Hou Thailand
  9. A.malaccensis Lam Ấn Độ, Indonesia, Bhutan, Lào, Malaysia, Thailand
  10. A.moszkowskii Gill Indonesia
  11. A.cumingiana (Decne) Ridl Philippines
  12. A.filaria (Oken) Merr Philippines
  13. A.apiculata Merr Philippines
  14. A.acuminate Philippines
  15. A.crassna Pierrei ex Lecomte Việt Nam, Campuchia, Lào
  16. A.baillonii Pierrei ex Lecomte Việt Nam, Campuchia, Lào
  17. A.banaense P.H.Ho Việt Nam
  18. A.rugosa L.C.Kiet & P.J.A.Kessler Việt Nam
  19. A.khasiana H.Hallier Ấn Độ, Bhutan

>> Bài viết nên đọc: Trầm hương là gì? Những thông tin thú vị về trầm hương

Cây giáo bầu là cây gì?
Rừng cây gió bầu tại Việt Nam

Đặc điểm của cây gió bầu

Cách nhận biết cây gió bầu

Theo các nghiên cứu, cây dó bầu trưởng thành thường cao trung bình 20 m với đường kính 30-40 cm và tán rộng khoảng 8-10 m. Sau 7-10 năm, thân cây xuất hiện nhiều lỗ nghĩa là có trầm tự nhiên, được giữ nguyên. Các lỗ này được hình thành do bị sâu đục thân tấn công, buộc cây tiết tinh dầu bảo vệ, từ đó tạo ra gỗ trầm (gỗ ngấm tinh dầu) – Theo VnExpress

Cây gió bầu có thân cao, lá dài, thân cây màu xám đốm trắng, gỗ cây gió bầu rất mềm và có màu trắng, thường ra hoa kết trái vào mùa hè từ tháng 3 đến tháng 6. Cây gió bầu có thân lớn có đường kính khoảng 60cm với màu xám, vỏ nhẵn, có hoa, ưa sống ở các khu rừng rậm nhiệt đới. Cây gió bầu trầm hương sở hữu những đặc điểm nổi bật như sau:

  • Độ cao trung bình phổ biến nhất là 15-25m.
  • Thân cây có đường kính to nhất lên đến 60cm với màu xám, vỏ nhẵn.
  • Gỗ cây gió bầu có phần bên trong lớp vỏ đó là thịt gỗ màu vàng nhạt.
  • Dó bầu là loại cây lá đơn, lá cây dó bầu có hình bầu dục, hình trứng hoặc hình ngọn giáo.
  • Lá cây gió bầu có phần mặt trên phiến lá nhẵn bóng và có màu xanh đậm, mặt dưới lại có màu nhạt hơn và phần lông mềm.
  • Không chỉ ở phần lá, cành non và phần cuống lá cũng có lông mềm.
    lá cây gió bầu, lá cây dó bầu
    Lá cây dó bầu được dùng làm các loại trà trầm hương cao cấp
  • Về hoa cây gió bầu, chúng thường mọc thành chùm ở nách lá. Chúng có hình chuông và có lông ở miệng.
  • Ở Việt Nam, khoảng tháng 2-3 sẽ có hoa và đến khoảng tháng 6-7 dương lịch thì quả sẽ chín.
  • Quả cây gió bầu có từ 1-2 hạt. Hạt khi chín có màu nâu. Phần ngoài cứng, bên trong mềm và có tinh dầu nên không lưu trữ được lâu.
Quả cây gió bầu, quả cây dó bầu
Hình ảnh quả cây gió bầu

Điều kiện để cây gió bầu sinh trưởng tốt

Để cây gió bầu phát triển và sinh trưởng tốt thì môi trường xung quanh cần đáp ứng các điều kiện cần và đủ như sau:

  • Về thời tiết: Nhiệt độ trung bình hàng năm từ 20-25 độ C, lượng mưa từ >1500mm/năm tránh lụt úng trên 1 giờ, độ ẩm khoảng >80%.
  • Về đất đai: Đất ẩm, tơi xốp, độ dày tầng đất trên 40cm, nhiều mùn. Cây dó bầu sinh trưởng không tốt trên các loại đất đá vôi, cát hoặc ngập úng.
  • Một số bệnh thường gặp ảnh hưởng đến cây gió bầu nên chú ý: Lở ở cổ rễ, thối thân, cháy lá, phấn trắng, sâu ăn lá, sâu đục thân,… cách khắc phục là sử dụng các loại thuốc đặc trị để hạn chế tác nhân của sâu bệnh.
    cây giống gió bầu
    Hình ảnh giống cây gió bầu khi còn nhỏ

Địa điểm phân bố của cây gió bầu

Cây gió bầu phân bố chủ yếu ở khu vực rừng mưa của các nước Châu Á như Việt Nam, Lào, Indonesia, Thái Lan, Campuchia, Malaysia, bắc Ấn Độ, Borneo, Trung Quốc và New Guinea.

  • Việt Nam được cho là có trữ lượng và chất lượng Trầm rất lớn.
  • Ở nước ta, cây dó bầu phân bố tương đối nhiều trải dài từ Bắc vào Nam. Trong đó, Khánh Hòa được xem là xứ sở trầm hương.
Cây dó bầu khi bị thương sẽ tạo ra các tinh dầu, kết tụ thành trầm
Trầm gió bầu là loại phổ biến nhất hiện nay

Ở Việt Nam, cây dó bầu gồm có 3 loại phổ biến là Aquilaria crassna (dó núi), Aquilaria banaensae (Dó Bà Nà) và Aquilaria baillonii (Dó Baillon) phân bố tại các địa bàn như:

  • Phía Bắc: Hoàng Liên Sơn, Vĩnh Phú, Hòa Bình, Hà Tây, Quảng Ninh, Bắc Hà, Cao Bằng, Lạng Sơn, Hà Bắc.
  • Miền Trung: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tỉnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên, Quảng Nam, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú yên, Khánh Hòa.
  • Tây Nguyên: Gia Lai, Kontum, Đắk Lắk.
  • Miền Nam: Bình Thuận, Lâm Đồng, Bình Phước, Đồng Nai, Tây Ninh, An Giang, Kiên Giang, Đảo Phú Quốc.

Đặc biệt thấy nhiều trên suốt chiều dài của dãy Trường Sơn, song do sự khai thác không kiểm soát, đến nay chỉ còn thấy cây gió dầu ở những vùng xa xôi, đầu nguồn rừng già. Nếu bạn thắc mắc cây gió bầu có trồng được ở miền bắc không thì câu trả lời chính là có. 

rừng cây gió bầu
Rừng cây gỗ gió bầu ở miền trung Việt Nam

>> Có thể bạn chưa biết: Cây trầm hương sống ở đâu?

Cây gió bầu có tác dụng gì? Lợi ích kinh tế từ trầm hương

Làm tinh dầu trầm hương

Cây gió bầu sau khi tạo ra trầm thì toàn bộ thân, rễ, lá của cây dó bầu đều được sử dụng để chưng cất tinh dầu Trầm hương. Ngoài ra, với những cây gió tạo ra Trầm Hương thì giá trị của nó có thể lên đến hàng tỷ đồng.

Cây gió bầu được ứng dụng làm ra rất nhiều sản phẩm
Tinh dầu từ Trầm Hương là một trong những sản phẩm đắt giá từ cây gió

>> Sự khác biệt về trầm hương kỳ nam bạn đã biết chưa? Rất nhiều người nhầm lẫn về 2 loại này

Làm sánh trầm

Một trong những lợi ích thường được khai thác từ Dó bầu chính là Sánh Trầm Hương, Sánh là lớp mỏng trên thân cây Dó có chứa trầm hương, thường được dùng để xông hoặc làm thành các sản phẩm sánh ghép trầm hương.

trầm sánh, trầm sánh chìm
Trên tay mẫu trầm sánh

Cây gió bầu cũng có thể làm ra những chiếc vòng trầm hương vô cùng đẹp mắt. Tham khảo bộ sưu tập vòng trầm hương chất lượng cao: Tại đây

Thực trạng vỡ mộng về cây gió bầu

Các lợi ích mà cây gió bầu mang lại không thể phủ nhận, người dân vì tin lời đồn cây này sẽ tạo trầm hương hoặc kỳ nam, bán ra thị trường có giá rất cao nên vào những năm của thập niên 2000 cho đến nay nhà nhà đổ xô trồng trầm.

Cách tạo trầm trên cây dó bầu

Trầm hương thường được hình thành trên cây gió bầu có tuổi đời từ 10-15 năm trở lên. Trên lý thuyết cây dó bầu trồng khoảng chừng 7 – 8 năm tuổi sẽ được khoan lỗ, bơm chế phẩm sinh học đợi vài năm sau dó bầu tạo trầm.

Quá trình hình thành trầm hương từ thiên nhiên
Quá trình hình thành trầm hương từ tự nhiên

>>> Xem thêm: Cách trồng cây trầm hương để tạo trầm để có thêm cái nhìn cụ thể hơn vể phương pháp này

Giá thu mua cây dó bầu

Với giá mua cây giống rơi vào khoảng từ 3000 VND đến khoảng 20.000 VND một cây, người trồng phải chăm sóc cây gió bầu tỉ mỉ với hy vọng 5 – 15 năm sau thu hoạch, mỗi gốc gió bầu chỉ cần bán ra với giá thu mua cây dó bầu khoảng 5 – 10 triệu đồng cũng có thể mang về bạc tỉ.

Tuy nhiên trên thực tế, nhiều nhà khi kích thuốc sinh học để tạo trầm trong cây nhưng không thành công nên coi như cây chẳng còn giá trị nữa. Người trồng trầm phải bán đi với giá rẻ, vì gỗ của cây xốp, không có lõi nên chẳng có giá trị sử dụng gì nữa, chỉ dùng làm củi đốt. Ngoài ra trong quá trình trồng còn gặp gió bão làm gãy ngã cây, sâu bệnh dẫn đến thiệt hại đáng kể.

>> Mời bạn xem thêm video phóng sự về cây gió bầu để hiểu rõ hơn về loại cây này:

TÓM TẮT NỘI DUNG BÀI VIẾT:

Bài viết giới thiệu về cây gió bầu, một loại cây thuộc họ Trầm có khả năng tạo ra trầm hương quý hiếm. Cây gió bầu được biết đến với khả năng tạo ra một loại gỗ trầm hương độc đáo khi bị thương. Bài viết đề cập đến các đặc điểm của cây gió bầu, cách nhận biết, và phân loại khoa học của nó.

Mô tả về cây gió bầu bao gồm chiều cao, đường kính thân cây, và sự phân bố ở các khu vực có khí hậu nhiệt đới gió mùa. Cây gió bầu thường cao khoảng 15-25m, có thân cây lớn với vỏ màu xám và lá cây dài. Cây gió bầu được biết đến ở nhiều nước Châu Á như Việt Nam, Lào, Indonesia, và Malaysia.

Bài viết nêu rõ về quá trình tạo ra trầm hương trên cây gió bầu, đặc biệt trong điều kiện đặc biệt như khi cây bị thương do mưa bão hoặc tác nhân tự nhiên khác. Cây gió bầu còn được sử dụng để sản xuất tinh dầu trầm hương, có giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, bài viết cũng cảnh báo về thực trạng lạm dụng và khai thác không kiểm soát, dẫn đến tình trạng vỡ mộng của nhiều người trồng cây gió bầu.

Cuối cùng, Thiên Mộc Hương cung cấp thông tin về điều kiện sinh trưởng của cây gió bầu, từ thời tiết đến đất đai, và nhấn mạnh đến việc bảo vệ loại cây quý giá này khỏi tình trạng khai thác quá mức.

Lời kết

Qua bài viết trên, Thiên Mộc Hương hy vọng đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về cây gió bầu. Đồng thời, cũng cho thấy rằng đây là một loại cây vô cùng quý giá mà tạo hóa đã ban tặng cho chúng ta. Vì thế, trước thực trạng khai thác cây dó bầu và lạm dụng nó để tạo ra Trầm Hương, chúng ta cần bảo vệ loại cây này.

> Có thể bạn quan tâm: giá gỗ trầm hương được cập nhật mới nhất năm 2023

———————————————–

MỘT SỐ TÀI LIỆU THAM KHẢO:

Wikipedia. (2008). Chi Dó trầm. Truy cập lần cuối ngày 30/10/2023, tại Wikipedia.org website: https://vi.wikipedia.org/wiki/Chi_Dó_trầm

Ngô Thị Châu. (2020). Khảo sát sơ bộ qui trình phân lập thành phần hóa học của lá cây Dó Bầu (Aquilaria crassna Pierre). Tạp Chí Khoa Học và Công Nghệ – Đại Học Nguyễn Tất Thành, (11), 52–52. Truy cập tại https://vjol.info.vn/index.php/dh-NTT/article/view/54559

Aquilaria – Wikispecies. (n.d.). Truy cập lần cuối ngày 29/10/2023, tại species.wikimedia.org website: https://species.wikimedia.org/wiki/Aquilaria

VnExpress. (2021). Đẽo gỗ tìm trầm hưong. Truy cập lần cuối ngày 03/11/2023, tại vnexpress.net website: https://vnexpress.net/deo-go-tim-tram-huong-4400938.html

(21126)

Chia sẻ bài viết
4.7/5 - (15 bình chọn)
Nhấn vào đây để đánh giá
Bình luận bài viết
Question and answer (41 comments)

    • Thuan Giang Admin

      Ở nước ta, cây dó bầu có nhiều nhất ở các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên, đặc biệt là Khánh Hòa. Thông tin đến anh/chị ạ.

    • Thuan Giang Admin

      Hiện tại bên em cung cấp các sản phẩm trầm tốc, trầm chìm, trầm vip có nguồn gốc từ Lào, Philippines, Indonesia và Việt Nam ạ. Thông tin đến anh/chị

  1. Hồ đắc tài

    Cho mình hỏi, cây dó bầu có cây bố và cây mẹ ko?
    Tương tự như trên,cây kì nam có cây bố,mẹ ko?
    Xin cám ơn

    • Thuan Giang Admin

      Cây dó bầu hiện có thể được chiết thành cây con để dễ cấy tạo và chăm sóc. Kỳ nam là khối gỗ chứa tinh dầu và hương thơm được hình thành từ cây dó bầu ạ. Thông tin đến anh/chị

  2. Mạnh Cường

    Với cái sự quý hiếm này thì cây gió bầu và các sản phẩm của liên quan đến nó chắc chắn là sẽ rất là đắt đỏ đấy.