Cách trang trí bàn thờ ngày tết đơn giản và những kiêng kỵ

Ngày Tết là dịp lễ quan trọng nhất trong năm của người Việt Nam. Đây không chỉ là thời điểm để sum vầy, quây quần bên gia đình mà còn là dịp để thể hiện lòng thành kính với tổ tiên, ông bà. Chính vì thế, việc chuẩn bị và trang trí bàn thờ gia tiên trong những ngày tết luôn được chú trọng và quan tâm. Để giúp mọi người có thêm thông tin bổ ích về cách trang trí bàn thờ đúng cách, mang ý nghĩa tốt lành trong những ngày đầu năm mới, bài viết sau đây của Thiên Mộc Hương sẽ cung cấp những chia sẻ chi tiết xoay quanh chủ đề này. Hãy cùng tham khảo nhé!

I. Vài nét về truyền thống trang trí bàn thờ ngày tết

Theo truyền thống, việc trang trí bàn thờ vào dịp Tết được thực hiện chu đáo và cầu kỳ hơn so với những ngày bình thường trong năm. Bởi lẽ, đây là dịp đặc biệt để con cháu bày tỏ lòng thành kính và tri ân đối với tổ tiên.

Từ xa xưa, người Việt Nam đã coi trọng việc trang hoàng và chuẩn bị bàn thờ gia tiên đón Tết. Các gia đình thường dọn dẹp nhà cửa, sửa sang lại bàn thờ từ những ngày cuối năm cũ. Người dân quan niệm rằng đây là cách để cầu nguyện cho một năm mới bình an, may mắn và thịnh vượng.

Mỗi vùng miền lại có những nét riêng trong cách bài trí và trưng bày các vật phẩm phục vụ thờ cúng trên bàn thờ ngày Tết. Tuy nhiên, dù ở miền nào thì bàn thờ ngày Tết cũng thể hiện sự trang nghiêm, tràn ngập sắc xuân, và toát lên vẻ đẹp truyền thống đặc trưng của dân tộc.

II. Ý nghĩa của việc trang trí bàn thờ ngày tết

Việc trang trí bàn thờ chu đáo, cầu kỳ trong những ngày Tết cổ truyền không chỉ đơn thuần là làm đẹp không gian phục vụ nhu cầu thẩm mỹ. Đằng sau đó, việc làm này còn hàm chứa nhiều ý nghĩa sâu sắc, thể hiện đạo lý truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

1. Thể hiện lòng hiếu thảo, biết ơn tổ tiên

Việc trang trí bàn thờ cầu kỳ, chu đáo trong dịp Tết là cách để con cháu thể hiện lòng hiếu thảo, tôn kính tổ tiên. Người xưa có câu: “Uống nước nhớ nguồn”, ý muốn nhắc nhở con cháu luôn ghi nhớ công lao to lớn của cha mẹ, ông bà trong việc sinh thành, dưỡng dục. Tổ tiên đã khuất là nguồn cội, là rễ của mỗi gia đình.

Chính vì thế, dịp Tết đến Xuân về là thời khắc thiêng liêng để mỗi người con bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới tiền nhân, tổ tiên của mình.

2. Cầu mong sự bình an, may mắn cho gia đình

Người Việt Nam tin tưởng rằng khi chuẩn bị bàn thờ chu đáo, lễ thành kính thì các đấng tiền nhân sẽ phù hộ, che chở cho con cháu được bình an, mọi sự hanh thông, vạn sự như ý.

Chính vì thế, việc trang hoàng và chuẩn bị những lễ vật tinh khiết, trang nghiêm để dâng lên bàn thờ vào ngày Tết chính là để cầu mong sự che chở của tổ tiên, giúp cả năm mới được thuận lợi, lành lặn và nhiều may mắn.

3. Thể hiện niềm tin vào sự trường tồn của dòng họ

Thông qua hành động trang trí và chăm sóc bàn thờ ngày Tết, người Việt muốn thể hiện niềm tin vào sự trường tồn, hưng thịnh của dòng họ. Dù thế hệ cha ông đã khuất, nhưng dòng họ vẫn tiếp tục phát triển, con cháu vẫn hưng thịnh, noi gương tổ tiên, giữ gìn truyền thống tốt đẹp của gia đình.

Bàn thờ gia tiên chính là biểu tượng cho sự kết nối giữa các thế hệ, là chỗ dựa tinh thần vững chắc của mỗi người con Việt Nam. Như vậy, có thể thấy việc trang trí bàn thờ cầu kỳ ngày Tết không đơn thuần chỉ là làm đẹp không gian mà còn hàm chứa nhiều giá trị sâu sắc. Đây chính là nét đẹp văn hóa truyền thống cần được bảo tồn và phát huy.

III. Trang trí bàn thờ ngày tết nên diễn ra vào ngày mấy?

Theo phong tục cổ truyền, việc chuẩn bị và trang trí bàn thờ ngày Tết thường được tiến hành trong khoảng từ 23 đến 30 Tết âm lịch.

1. Bắt đầu từ ngày 23 tháng Chạp âm lịch

Theo truyền thống, người Việt Nam thường bắt đầu trang trí bàn thờ trước Tết từ ngày 23 tháng Chạp, tức là cách ngày Tết Nguyên đán khoảng 1 tuần. Đây được xem là thời điểm thích hợp và lý tưởng nhất để thực hiện công việc này.

Lúc này, các gia đình đã hoàn tất việc dọn dẹp nhà cửa và bắt đầu có thời gian để tập trung trang trí bàn thờ chu đáo, đẹp đẽ nhất cho ngày Tết đang đến gần.

2. Hoàn thành trang trí trước ngày 30 Tết

Theo quan niệm dân gian, việc trang trí bàn thờ cần hoàn thành trước ngày 30 Tết. Bởi vì, ngày 30 Tết được coi là thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, là thời điểm thích hợp để làm lễ cúng giao thừa tạ ơn tổ tiên và cầu chúc sự may mắn cho năm mới.

Nếu để đến sát Tết mới vội vàng trang trí bàn thờ thì có thể khiến công việc trở nên vội vàng, thiếu chu đáo. Chưa kể, vào những ngày cuối năm, ai nấy đều bận rộn với việc sắm Tết nên khó có thời gian tập trung tinh thần vào việc trang trí bàn thờ.

Như vậy, thời điểm lý tưởng nhất để trang trí bàn thờ theo phong tục truyền thống là từ 23 đến 30 Tết. Đây là khoảng thời gian vừa đủ để có thể thực hiện công việc một cách chu đáo nhất, vừa không bị động vào những ngày cao điểm cận Tết.

IV. Trang trí bàn thờ ngày tết cần có những gì?

Để bàn thờ trở nên trang nghiêm, đẹp đẽ và hợp phong thủy ngày Tết, các gia đình cần lưu ý, chuẩn bị đầy đủ những thứ sau:

1. Trang trí bàn thờ ngày Tết miền Bắc cần có những gì?

Người dân miền Bắc thường trang trí bàn thờ ngày Tết bằng hoa tươi, cây cảnh sum suê. Các loại hoa quen thuộc như hoa cúc, hoa ly, hoa đồng tiền… đều được sử dụng trang trí bàn thờ tạo nét đẹp tươi tắn, rực rỡ.

Bên cạnh đó, người dân miền Bắc cũng sử dụng nhiều loại trái cây trong ngày Tết để cúng và trưng bày trên bàn thờ như xôi, chè, mứt, trái cây khô… tượng trưng cho sự sung túc, đủ đầy.

• Các loại hoa tươi như hoa cúc, hoa ly, hoa thược dược… tạo sắc màu tươi thắm. Có thể kết hợp một số loại cây cảnh nhỏ như cây quất, cây đào, cây mai…
• Trái cây khô, hạt dưa, kẹo mứt, bánh trái làm lễ vật cúng ngày Tết.
• Thêm các loại dụng cụ thờ cúng như lư hương, chân đèn, bát nhang, tượng thờ, nhang trầm hương…
• Các lễ vật như gạo, muối, rượu, tiền vàng mã.
• Các mâm ngũ quả đặt hai bên bàn thờ.

2. Những thứ cần có trên bàn thờ gia tiên ngày Tết miền Trung

Đối với người dân miền Trung, bàn thờ ngày Tết được trưng bày nhiều đèn lồng rực rỡ sắc màu. Bên cạnh đó là các lọ hoa, chậu cây cảnh, giỏ quả và những mâm ngũ quả truyền thống.

Không thể thiếu trên bàn thờ ngày Tết của người miền Trung là hương, nến và trái cây khô, đặc biệt là những trái dừa khô, thể hiện nét văn hóa độc đáo. Mọi thứ được bày biện công phu, kỹ lưỡng và hài hòa tạo nên vẻ đẹp trang nghiêm cho không gian thờ cúng.

• Hoa tươi, đèn lồng, nến thắp sáng.
• Đĩa trái cây khô, mứt, bánh kẹo các loại.
• Các loại giỏ quả, mâm ngũ quả truyền thống.
• Nhang cao cấp, nến, lọ hoa tươi, tranh thờ.
• Những cành đào, mai thắm tươi.
• Lư hương, chân đèn, lọ hoa.

Mua ngay các sản phẩm nhang trầm hương cao cấp tại Thiên Mộc Hương để đặt bàn thờ gia tiên ngày tết:

3. Trang trí bàn thờ gia tiên ngày Tết miền Nam cần có những gì?

Người dân Nam Bộ lại có phong cách trang trí bàn thờ riêng, với nhiều hoa tươi, trái cây và những cành đào, cành mai thắm tươi. Hoa lan, hoa huệ, hoa cúc vàng là những lựa chọn phổ biến để tô điểm cho không gian bàn thờ. Dưới đây là những thứ cần có để trang trí bàn thờ gia tiên theo phong tục tết miền Nam:

• Hoa tươi như hoa lan, hoa huệ, hoa cúc vàng.
• Trái cây tươi, cành đào, mai thắm.
• Ảnh tổ tiên, lư hương, chân đèn, lọ hoa.
• Bánh chưng, giò, nem cùng các món ăn ngày Tết.
• Các loại trái cây khô phục vụ cúng lễ.
• Gạo, muối, rượu, nến, vàng mã…
• Nhìn chung, dù ở miền nào thì trên bàn thờ ngày Tết cũng không thể thiếu các lễ vật thờ cúng truyền thống như hương, hoa, trái cây, lễ vật… tất cả đều thể hiện sự trang trọng và tràn ngập không khí xuân.

V. Những lưu ý cần biết trước khi trang trí bàn thờ ngày tết

Trước khi bắt tay vào trang trí bàn thờ ngày Tết, các gia đình cần lưu ý một số vấn đề quan trọng sau để đảm bảo đúng phong thủy và tâm linh theo tết cổ truyền:

1. Cách hạ bàn thờ ngày Tết đúng cách

Theo phong tục, vào sáng 30 Tết, các gia đình thực hiện nghi thức hạ bàn thờ để chuẩn bị cho việc trang trí lại bàn thờ. Cách hạ bàn thờ đúng như sau:

• Sáng sớm 30 Tết, mọi người trong gia đình thay nhau tắm rửa sạch sẽ, mặc quần áo chỉnh tề.
• Dọn dẹp nhà cửa và không gian xung quanh bàn thờ cho sạch sẽ.
• Thắp nhang khấn vái, tạ ơn tổ tiên che chở để bắt đầu thực hiện nghi thức hạ bàn thờ.
• Lần lượt tháo gỡ, dọn dẹp các phẩm vật trên bàn thờ, để cẩn thận vào nơi riêng.
• Cuối cùng là hạ bức tranh thờ của tổ tiên.

2. Cách lau dọn bàn thờ ngày Tết và tỉa chân nhang đúng phong thủy

Việc làm sạch sẽ, ngăn nắp bàn thờ trước khi trang trí sẽ giúp tạo không gian thờ cúng trang nghiêm, lộng lẫy hơn trong ngày Tết đến. Bạn có thể thực hiện theo các bước sau đây:

• Dùng khăn sạch lau chùi bàn thờ, tượng thờ cho thật sạch sẽ.
• Thay nước trong bình lọ, lau chùi lọ hoa, lư hương, chân đèn.
• Với những chân nhang cũ kỹ, dài quá khổ, cần cắt tỉa gọn gàng cho ngày Tết.
• Sắp xếp gọn gàng, ngăn nắp các phẩm vật thờ cúng sau khi lau chùi.

VI. Cách trang trí bàn thờ ngày tết đơn giản, đẹp mắt

Sau khi đã hạ bàn thờ và dọn dẹp sạch sẽ, các gia đình có thể bắt tay vào trang trí bàn thờ mới cho đón năm mới. Dưới đây là một số gợi ý đơn giản, dễ thực hiện để có một bàn thờ đẹp mắt, phù hợp phong thủy ngày Tết:

1. Trang trí bàn thờ gia tiên ngày tết

Sử dụng hoa tươi, cây cảnh nhỏ như hoa ly, hoa cúc, cây quất mini, cành đào, mai… tạo điểm nhấn màu sắc. Có thể kết hợp thêm quả chúc, quả lựu tượng trưng cho sự tròn đầy, đủ đầy.

• Cân đối các lễ vật như lư hương, chân đèn, bát nhang sao cho hài hòa, trang nhã.
• Sử dụng khay đựng để sắp xếp gọn gàng các loại trái cây khô, mứt kẹo.
• Đặt các hũ gạo, mắm muối, rượu, nến… lên bàn thờ cân xứng hai bên.
• Treo tranh thờ hoặc ảnh tổ tiên chính giữa. Đặt lọ hoa đơn giản ở hai bên tạo điểm nhấn.

2. Cách trang trí bàn thờ ông địa ngày tết

Bàn thờ ông Địa cũng là địa điểm quan trọng mà gia chủ không nên bỏ qua vào dịp tết 2024, bạn có thể thực hiện các trang trí đơn giản dưới đây:

• Tập trung vào tone màu vàng – đỏ hoặc vàng – xanh để tượng trưng cho sự may mắn, tài lộc.
• Sử dụng hoa vàng hoặc kết hợp hoa vàng và xanh bắt mắt.
• Đặt tiền vàng mã, lộc bài, tượng Phật Di Lặc… biểu trưng cho sự tài lộc, phú quý.
• Đĩa quả vàng như vải, xoài, hồng xiêm để cầu mong năm mới được đầy ắp.
• Thắp nến, đèn vàng tươi thắm, sáng rực.

3. Cách trang trí bàn thờ thần tài ngày tết

• Sử dụng hoa màu vàng và các loại trái cây, hoa quả màu vàng như vải, xoài, nhãn, chuối…
• Bày biện gọn gàng các đĩa quả, hũ tiền, lộc bài… mang ý nghĩa tài lộc.
• Thắp nến vàng hoặc đèn dầu màu vàng tươi thắm.
• Đặt tượng thần tài ở vị trí trung tâm, hai bên đối xứng tạo sự hài hòa.
• Treo các bao lì xì, tiền vàng mã phía trên bàn thờ.
• Với những gợi ý đơn giản trên đây, hy vọng mọi gia đình có thể dễ dàng trang trí bàn thờ đón Tết đẹp mắt, phù hợp phong thủy và đầm ấm hơn.

VII. Nguyên tắc trang trí bàn thờ ngày tết nhất định phải tuân thủ

Để việc trang trí bàn thờ ngày Tết đạt hiệu quả tốt nhất, mang lại may mắn cho cả năm, mọi người cần lưu ý tuân thủ những nguyên tắc cơ bản sau:

1. Nguyên tắc “Nhất vị, nhị hướng”

Theo nguyên tắc này, khi sắp đặt các vật dụng trên bàn thờ cần đảm bảo:

• Chỉ thờ một vị chính: đó là tổ tiên chính của gia đình.
• Các vật dụng được sắp đặt theo 2 hướng chính là trước và sau bàn thờ.

Cụ thể:

• Phía trước bàn thờ: đặt các vật dụng thờ cúng như lư hương, hoa tươi, đĩa quả…
• Phía sau bàn thờ: đặt bát nhang, ảnh tổ tiên, đèn nến…
• Việc sắp xếp theo nguyên tắc này sẽ giúp bàn thờ trở nên gọn gàng, ngăn nắp và thể hiện sự trang trọng.

2. Nguyên tắc sắp xếp các vật thờ cúng

Theo truyền thống, các vật dụng trên bàn thờ được sắp xếp theo thứ tự nhất định như sau:

• Chính giữa là vị trí thờ chính. Thường đặt bát hương, hoa tươi…
• Hai bên là vị trí đặt đĩa quả hay hoa quả cảnh.
• Phía sau là vị trí để di ảnh thờ, bát nhang, đèn nến…
• Ngoài ra còn có thể đặt một số vật dụng phụ trợ như lọ nước, khay đựng, giá đỡ… xung quanh.

Việc sắp xếp có trật tự, cân đối sẽ giúp tăng vẻ đẹp trang nghiêm cho bàn thờ.

3. Nguyên tắc sạch sẽ

Bàn thờ ngày Tết cần được lau chùi sạch sẽ, không để bụi bẩn. Các vật dụng thờ cúng cũng phải được làm sạch trước khi bày biện. Bên cạnh đó cần vệ sinh sạch sẽ không gian xung quanh, tạo môi trường trang nghiêm khi thờ cúng. Nguyên tắc sạch sẽ thể hiện sự tôn trọng và lòng thành kính đối với tổ tiên. Và việc tôn trọng các nguyên tắc trang trí bàn thờ ngày Tết sẽ giúp công việc đạt hiệu quả cao nhất, đem lại may mắn cho gia đình trong năm mới.

VIII. Những đại kỵ cần lưu ý khi trang trí bàn thờ ngày Tết

Bàn thờ là nơi linh thiêng, là nơi thờ cúng tổ tiên, thần linh, vì vậy việc trang trí bàn thờ ngày Tết cần được chú ý cẩn thận. Dưới đây là những đại kỵ cần lưu ý khi trang trí bàn thờ ngày Tết:

• Không đặt bàn thờ ở vị trí thiếu trang trọng: Bàn thờ là nơi linh thiêng, là nơi thờ cúng tổ tiên, thần linh, vì vậy cần đặt ở vị trí trang trọng, cao ráo, sạch sẽ, tránh đặt ở những nơi thiếu trang trọng như dưới gầm cầu thang, gần nhà vệ sinh, gần bếp,…
• Không để bàn thờ quá lộn xộn: Bàn thờ cần được sắp xếp gọn gàng, ngăn nắp, tránh để quá nhiều đồ đạc, khiến bàn thờ trở nên lộn xộn, mất đi sự trang nghiêm.
• Không để hoa quả héo úa, thối rữa: Hoa quả cúng trên bàn thờ cần tươi ngon, còn nguyên cành/cuống lá, không héo úa, thối rữa, thể hiện sự thành kính của con cháu với tổ tiên, thần linh.
• Không cắm nến, đèn hướng ra ngoài: Nến, đèn trên bàn thờ thường được cắm hướng vào trong, tượng trưng cho ánh sáng soi đường cho tổ tiên, thần linh. Nếu cắm hướng ra ngoài sẽ mang ý nghĩa xua đuổi tổ tiên, thần linh.
• Không sử dụng các vật dụng không phù hợp trên bàn thờ: Bàn thờ là nơi linh thiêng, vì vậy không nên sử dụng các vật dụng không phù hợp như đồ chơi, vật dụng cá nhân,….

Trang trí bàn thờ ngày Tết là một nét đẹp văn hóa của người Việt. Bằng cách lưu ý những đại kỵ trên, gia chủ sẽ giúp cho bàn thờ gia tiên luôn được trang nghiêm, sạch sẽ, mang lại may mắn, bình an cho gia đình.

Lời kết

Trang trí bàn thờ ngày Tết là một nét đẹp văn hóa truyền thống được lưu giữ và bảo tồn qua nhiều thế hệ. Việc làm này không chỉ để tô điểm không gian ngày Tết thêm phần rực rỡ, mà còn hàm chứa ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Hi vọng những thông tin hữu ích trong bài viết sẽ giúp mọi người có thêm kiến thức để trang trí bàn thờ ngày Tết đúng cách, trọn vẹn ý nghĩa. Chúc mọi người và gia đình sức khỏe, vạn sự như ý, năm mới an khang thịnh vượng.